12.02.2024 – 23.02.2024 НӘТИЖЕЛЕРІ
12, 15 ақпанда РАА төрағасының орынбасары Игорь Вранчев, РАА ҒКК мүшесі Дмитрий Куряченко, Қалтай Қалиакпаров, Юлия Малюкова, Айдана Нұркеева және Әлия Илькенова, РАА аппаратының қызметкерлері Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің депутаты Құспан Абзалдың төрағалығымен «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне Қылмыстық, Қылмыстық-процестік және Қылмыстық-атқару кодекстерін оңтайландыру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» заң жобасын қарау туралы жұмыс тобының отырысына қатысты.
Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексіне қылмыстық құқық бұзушылық түсінігін енгізудің, нөлдік төзбеушілік қағидатын сақтаудың, қоғамдық қауіптілігі аз дәрежедегі қылмыстық құқық бұзушылықтар үшін жауаптылықты күшейтудің, сондай-ақ кәмелетке толмағандарға қарсы қылмыстарға қатысты өзгерістер мен толықтырулардың мәселелері қаралды.
РАА адвокаттардың қауіпсіздігін және құқықтарын қорғауды қамтамасыз ету мақсатында жұмыс тобының қарауына Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 408, 409, 411-баптарына адвокаттардың өміріне қастандық қылмыстық құқық бұзушылықтың алдын алуға және мұндай қылмыстар үшін қатаң жаза белгілеуге бағытталған арнайы шараларды енгізу туралы түзетулерді ұсынды.
РАА бұл мәселені барлық платформаларда, соның ішінде Қазақстандық адвокатураны дамыту тұжырымдамасында және адвокаттар алқасының жағдайы туралы Ұлттық баяндамада айтты.
Сот процесіне қатысатын адамдардың, адвокаттардың, қорғаушылардың (қоғамдық қорғаушылардың) және жәбірленушілердің өкілдерінің қауіпсіздік кепілдіктерін кеңейту шеңберінде Қылмыстық кодекстің 408, 409-баптарындағы тізімі заңмен қорғалатын адамдардың, оның ішінде адвокаттар мен жәбірленушілер өкілдерімен кеңейтуді депуттар қолдады.
Сондай-ақ адвокаттар мен жәбірленушілердің өкілдері өздерінің кәсіби қызметін жүзеге асыру немесе сотта мүдделерін білдіру барысында жала жабу объектісі болуы мүмкін және бұл жағдайда прокурормен, сотқа дейінгі тергеп-тексеруді жүзеге асыратын адаммен, сотқа дейінгі тергеп-тексеруді жүзеге асыратын тұлғамен, сарапшы, сот орындаушысы, сот орындаушысымен қатар (ҚР ҚК 411-бабы) сотта қорғауға жатады.
Бұл түзетулердің қабылдануы адвокаттардың құқықтарын және тұтастай алғанда заң жүйесінің тұтастығын қорғау үшін үлкен маңызға ие және сот процесінің барлық қатысушыларының қауіпсіздігін қамтамасыз етуге, құқықтық ортаны құруға көмектесуге байыпты көзқарасты көрсетеді, өз кезегінде бұл қоғамдағы құқықтық тәртіп пен әділеттілікті сақтау үшін маңызды болып табылатын құқықтық жүйеге деген сенім мен құрмет үшін маңызды болып табылады.
13 ақпанда РАА төрағасы Айдын Бикебаев, РАА ҒКК төрағасы Сергей Сизинцев, Қалтай Қалиақпаров «Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» заңнаманы жетілдіру мақсатында жұмыс тобының отырысына қатысты.
14 ақпанда РАА ҒКК төрағасы Сергей Сизинцев депутат Магеррам Магеррамовтың төрағалығымен «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне процестік заңнаманы жетілдіру, адвокаттық қызмет және заң көмегін көрсету, дауларды соттан тыс және сотқа дейін шешу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» заң жобасын қарау жөніндегі жұмыс тобының кезекті отырысына қатысты. Бейімді Заңның 39-бабының 2-тармағын алып тастау бойынша бұрынғы судьялар мен жұмыстан босатылған прокуратура қызметкерлері мен құқық қорғау органдарының тергеушілері үшін адвокаттар алқасына «жанынан кіру» деп аталатын түзетулер талқыланды. Түзетулер бойынша жұмыс жалғасуда.
14 ақпанда РАА төрағасының орынбасары Игорь Вранчев Парламентаризм институтының алаңында сарапшылармен бірге жеке детективтік қызмет туралы заң жобасын әзірлеуге қатысты.
16 ақпанда РАА Төрағасы Айдын Бикебаев Қазақстан Республикасы Президенті жанындағы Адам құқықтары жөніндегі комиссия төрағасының Игорь Рогов төрағалығымен оффлайн режимде Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы Адам құқықтары жөніндегі комиссияның отырысына қатысты.
РАА Төрағасы тергеудегілердің, қамауға алынғандардың, сотталғандардың конституциялық құқықтарын және қылмыстық-атқару жүйесі мекемелерінде ұстау жағдайларын қамтамасыз ету мәселесі бойынша сөз сөйлей отырып, тергеу изоляторларындағы адамдардың толып кетуіне, адвокаттарға арналған бөлмелердің болмауына және адвокаттарға қатысты жасырын тергеу әрекетеріне байланысты проблемаларды көтерді.
16 ақпанда РАА төрағасы Айдын Бикебаев Әділет министрлігінде Азамат Есқараевтың төрағалығымен Парламент депутаттарымен және мемлекеттік органдардың басшылығымен өткен кеңесте заң шығару қызметі мәселелерін талқылады.
16 ақпанда РАА Ғылыми-консультативтік кеңесі келесі мәселелер бойынша ұстанымдарды бекітті:
1) Қылмыстық-процестік кодекстің 64-бабының 9-бөлігінің 17) тармағының және 70-бабының 2-бөлігінің 5) тармағының Қазақстан Республикасы Конституциясының 13-баптың 1, 3-тармақтарына, 17-баптың 1-тармағының, 3-тармағына 18, 34-бабының 1-тармағына, 39-бабының 3-тармағына сәйкестігі туралы (ҒКК қорытындысы - Конституцияның нормаларына қайшы келеді);
2) «Кейбір заңнамалық актілерге сот жүйесін реформалау және процестік заңнамасын жетілдіру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Заңының жобасы бойынша.
19 ақпанда РАА төралқасы:
- мемлекет кепілдік берген заң көмегін көрсетуге адвокаттардың қатысу тәртібі және оған қатысу үшін адвокаттарды іріктеу өлшемдері туралы Ережені бекітті, және ары қарай Әділет министрлігіне бекітуге жіберді;
- 2023 жылға арналған адвокатураның жағдайы және азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын қорғау жөніндегі адвокаттардың қызметі туралы Ұлттық баяндама бекітілді;
- Ж.Г-ның адвокат М.Д.-ға арызында көрсетілген фактілердің соттарда қаралуға жататына байланысты, ал адвокат М.Д. қылмыстық жауапкершілікке тарту, оның ішінде оны құқығынан айыру мәселелерін шешу РАА Төралқасының құзыретіне жатпайтындықтан, Атырау облыстық адвокаттар алқасы президиумының қатысты қабылданған шешімінің күшін жоюдан бас тартты;
- тәртіптік іс қозғауға жеткілікті негіздердің болмауына байланысты, С.М.-ның шағымы бойынша адвокат С.Д.-ға қатысты қабылданған Атырау облысы адвокаттар алқасы төралқасының шешімі өзгеріссіз қалдырды;
- А.М.-ның шағымы бойынша Абай облыының адвокаттар алқасының тәртіптік комиссиясының мүшесі адвокат С.Қ.-ға қатысты тәртіптік іс қозғау туралы ұсынысты адвокатураның тәртіптік комиссиясының қарауына енгізу туралы шешім қабылдады;
- аумақтық адвокаттар алқалары төралқаларының шешімдерін күшін жою үшін негіздердің болмауына байланысты адвокаттарға қатысты шығарған шешімдеріне бірқатар шағымдарды қанағаттандырудан бас тартты;
- Павлодар облыстық алқасының адвокаты А.Д.-ны РАА Адвокаттардың кәсіби құқықтарын қорғау жөніндегі комиссиясының құрамынан комиссия мүшесі қызметінен өз еркімен бас тартуына байланысты шығарды;
- Ecostandard.kz» ЖШС мүддесі үшін Маңғыстау облыстық адвокаттар алқасы төралқасының мүшесі адвокат Қ.М.-ға қатысты Н.К.-ның шағымын Адвокатураның тәртіптік комиссиясына ұсыныс енгізу үшін негіздердің болмауына байланысты қанағаттандырудан бас тартты.
19, 22 ақпанда РАА Төрағасының орынбасары Игорь Вранчев, РАА төралқасының мүшесі Данияр Қанафин, адвокат Ерлан Ғазымжанов Абзал Құспанның төрағалығымен «Қазақстан Республикасының Қылмыстық, Қылмыстық-процестік және Қылмыстық-атқару кодекстерін оңтайландыру бойынша Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» жұмыс тобының отырысында сараптамалар мен алқабилер сотының тәртібіне қатысты түзетулер талқылады.
20 ақпанда РАА Төрағасы Айдын Бикебаев, РАА ҒКК төрағасы Сергей Сизинцев, РАА төралқа мүшесі Қалтай Қалиақпаров «ҚР Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» жұмыс тобының отырысына қатысты.
21 ақпанда Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінде РАА Төрағасының орынбасары Игорь Вранчев Ерекше тапсырмалар жөніндегі Елші Алуа Нәдірқұлованың төрағалығымен үкімет пен азаматтық сектор арасындағы диалогты ілгерілету үшін отырысқа қатысты. Бұл орган 2013 жылы құрылған «Адамдық өлшем бойынша диалогтық платформасындағы» құрылған болатын.
Кездесу барысында сот төрелігіне қолжетімділік мәселелері, Экономикалық, әлеуметтік және мәдени құқықтар туралы халықаралық пакт аясында БҰҰ Комитетінің ұсынымдарын іске асыру шаралары және елдегі азаматтық қоғамды одан әрі дамыту тәсілдері талқыланды.
Игорь Вранцев өз сөзінде заңнамалық процедуралардың бюрократиялық кедергілерге қалай тап болатынын көрсететін тәжірибеден мысалдар келтірді. Ол сот төрелігіне қолжетімділік заң үстемдігінің ажырамас элементі және әділеттілік пен заңдылық пен құқықтық тәртіпті қамтамасыз етудің негізі болып табылатынын атап өтті.
21 ақпанда жұмыс тобының отырысында «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне іс жүргізу заңнамасын, адвокаттық қызмет пен заң көмегін көрсетуді, соттан тыс және сотқа дейінгі қаулыны жетілдіру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» Заң жобасын қарау даулар» тақырыбындағы мәжіліске депутат Магеррам Магеррамов төрағалық еткен РАА ҒКК төрағасы Сергей Сизинцев, адвокат Қалтай Қалиақпаров қатысты. Отырыста Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексіне адвокат пен оның қорғауындағы бейнеконференцияны техникалық ұйымдастыру және адвокаттарға қатысты жасырын тергеу әрекеттеріне қатысты түзетулер талқыланды.
23 ақпан Республикалық адвокаттар алқасының Тәртіптік комиссиясы:
- Маңғыстау облысы адвокаттар алқасы Тәртіптік комиссиясының бұрын қабылданған шешімінің күшін жойып, «Адвокаттық қызмет және заң көмегі туралы» Қазақстан Республикасы Заңының, Кәсіби этика кодексінің талаптарын өрескел бұзғаны үшін адвокат С.А.-ға қатысты «Адвокатты адвокаттар алқасының құрамынан шығару» түріндегі тәртіптік жазаға тартты;
- адвокаттардың Қазақстан Республикасының адвокаттық қызмет және заң көмегі туралы заңнамасының, Адвокаттардың кәсіби әдеп кодексінің талаптарын бұзғанын көрсететін жеткілікті негіздердің болмауына байланысты, адвокаттар алқасының тәртіптік комиссиясының шешімдеріне келіп түскен бірқатар шағымдарды қанағаттандырылмай қалдырды.
Өткен кезеңде РАА-ға түскен кіріс/шығыс хат-хабарлардың саны 68 хатты, сондай-ақ 55 шағым мен өтінішті құрады. Барлық сұраулар өңделуде.
РАА Төрағасы мен Төрағасының орынбасары адвокаттармен, мемлекеттік органдардың өкілдерімен бірқатар кездесулер өткізді, сондай-ақ азаматтарды қабылдады.
